گرنگی و پێگەی مانگرتنی سەرتاسەری و مانگرتنی گشتی
دیمانەی حەسەن ساڵحی لەگەڵ حەمید تەقوایی
وەرگێڕانی بۆ کوردی:کاوە عومەر
لەسەر بنەمای گفتوگۆیەک لەگەڵ بەرنامەی هێڵی خۆشگوزەرانی لە کەناڵی نوێدا کۆکراوەتەوە
حەسەن ساڵحی: حەمید تەقوایی لە حیزبی کۆمۆنیستی کرێکاریدا چەند ساڵێکە جەخت لەسەر هاندانی مانگرتنی سەرتاسەری و پێکهێنانی مانگرتنی گشتی وەک دەستپێکی خەبات دەکاتەوە. وەک پرسیاری یەکەم، بۆچی ئەو جۆرە جەختکردنەوەتان هەیە و گرنگی ئەم پرسە لە ڕوانگەی حیزبی کۆمۆنیستی کرێکاری ئێرانەوە چییە؟
حەمید تەقوایی: لە هەموو ناڕەزایەتی و تێکۆشان و هەموو شۆڕشەکاندا مانگرتن چەکێکی گرنگە کە خەڵک لە دژی حکومەتەکان بەکاری دەهێنن. مانگرتنەکان بەزۆری یان لە دەوری داخوازی تایبەت یان لە دۆخێکی قەیراناوی سیاسیدا، وەک دۆخی ئەمڕۆی ئێران، دژی تەواوی حکوومەتە. هەرچەندە ئەگەری ئەوە هەیە مانگرتن راستەوخۆ لە دژی حکومەت دروشم بەرز نەکاتەوە، بەڵام کاتێک حکومەت رووبەڕووی قەیران و بنبەست دەبێتەوە، هەر مانگرتنێک بە هەر خواست و داواکارییەکەوە دەگۆڕێت بۆ هێرشی سیاسیی خەڵک. لە هەلومەرجی ئەمڕۆی ئێراندا ئەم لایەنە سیاسییە تەنانەت لە ئاستی داخوازی و دروشمەکانیشدا دەبینرێت. ئەمڕۆ لە ناڕەزایەتییەکان سەبارەت بە ئازادکردنی زیندانیانی سیاسی دروشم بەرز دەکرێتەوە - نزیکەی هەموو هەڵمەت و مانگرتنەکان ئەم دروشمەیان هەیە - یان دژی هەژاری، دژی حەقدەستەکانی پێنج هێندە لە خوار هێڵی هەژاری، دژی بێ یاسایی، دژی گەندەڵی، تەنانەت دژی بەرپرسانی حکومەت، دژی سەرۆک، دژی وەزیر کار، دژی ئەم یان ئەو بەڕێوەبەر و خاوەنکار و هتد. ئەمانە ئاماژەن بۆ ئەوەی مانگرتنەکان لە چوارچێوەی داواکاری تایبەت تێپەڕیون و بوونەتە هێرشێکی سیاسی بۆ سەر حکومەت.
بە تایبەت لە بارودۆخی گرینگی کۆمەڵگای ئێراندا کە دەکرێ بگوترێ لە ساڵی ١٣٩٦ەوە بەردەوام بووە و بزووتنەوەی ڕوخاندنی خەڵک فراوانتر و هێرش بەرانەتر بووە، مانگرتنی کرێکاریش گەیشتووەتە لوتکە. بە بڕوای من لە هەلومەرجی ئێستادا پێکهێنانی مانگرتنەکان هەم تەواو کردەیی و هەم مومکینە و لە پرۆسەی ڕووخاندنی ڕژیمدا جێگەیەکی گرنگ و یەکلاکەرەوەی هەیە. جەختکردنەوەمان لەسەر مانگرتن لەسەر ئەم هەلومەرجە بابەتی و راستەقینەیە دامەزراوە.
حەسەن ساڵحی: ئێستا هەندێ ناڕەزایەتی سەرتاسەریمان هەبوو، بۆ نموونە لە پیشەسازی نەوتدا، کە کرێکاران بەشێوەیەکی سەرتاسەری دەستیان بەمانگرتن کرد، هەروەها مامۆستایانیش ناڕەزایەتی و مانگرتنی سەرتاسەرییان هەبوو، هەروەها کەرتەکانی دیکەش لە شێوەی هۆشداری و کورتخایەندا مانگرتنی سەرتاسەرییان هەبووە. پرسیاری من ئەوەیە کە حیزبی کۆمۆنیستی کرێکاری باسی مانگرتنی گشتی دەکات، چۆن دەکرێت ئەم مانگرتنە سەرتاسەرییە، ئەو مانگرتنانەی کە هەن، ببنە مانگرتنی گشتی؟
حەمید تەقوایی: سەرەتا پێویستەبەوردی بیر لەوە بکەینەوە کە مانگرتنی گشتی واتای چییە و لە ڕاستیدا مانگرتنی گشتی چۆن و بە چ میکانیزمێک ڕوودەدات. ئەزموونی شۆڕشەکانی جیهان و خودی ئێران، لە هەر شوێنێک ڕووبەڕووی مانگرتنی سەرتاسەری و بەرفراوان ببینەوە، ئەوە نیشان دەدات کە مانگرتنی گشتی مەرج نییە و بە گشتی لە دەوری یەک دروشم پێک بێت. وا نییە کە بەشە جیاوازەکانی کۆمەڵگا لە دەوری یەک دروشم مانگرتن بکەن، بۆ نموونە ڕووخاندنی حکومەت، یان دژی سیاسەتێکی دیاریکراوی حکومەت یان دژی ئەم یان ئەو بەرپرسە حکومییە. بەگشتی ئەمە ڕوونادات. مانگرتنی گشتی بەزۆری کاتێک ڕوودەدات کە چین و توێژە جیاوازەکانی کۆمەڵگا، لەدەرەوەی ئەو کرێکارانەی کە بەزۆری لە پێشەنگی مانگرتنەکاندان، وەک خوێندکاران، فەرمانبەرانی حکومەت، بازرگانان، دوکاندار و کاسبکاران و چین و توێژەکانی دیکەی کۆمەڵگا، بە هەمان شێوە مانگرتن دەست بۆ مانگرتن ببەن. ڕەنگە هەرکەسێک مافی خۆی هەبێت، بەڵام ئەوەی کە شەپۆلێک لەم مانگرتنانە لە هەمان کاتدا ڕوودەدات، لە ماوەیەکدا لە کۆمەڵگایەکدا، بە واتای مانگرتنی گشتی دێت. ئەم مەرجانە ئاماژەن بۆ دوو ڕاستی: یەکەم: ناڕەزایییەکی گشتی لە دۆخی کۆمەڵگا هەیە، کێشەیەکی گشتی فشاری خستۆتە سەر هەموو کۆمەڵگا و خەڵک چیتر بەرگەی ئەو هەلومەرجانە ناگرێت، دووەم: چین و توێژە جیاوازەکانی خەڵک بەوئەنجامە گەیشتوون کە دەتوانن مانگرتن بکەن، دۆخەکە بگۆڕن. ئەمانە ئەو مەرجە گشتییانەن کە مانگرتنی سەرتاسەری و دواجاریش مانگرتنی گشتی دروست دەکەن. بەکورتی بەڕای من مانگرتنی گشتی بریتییە لە مانگرتنی هاوکاتی چین و توێژە جیاوازەکانی کۆمەڵگا، کە سەرەتا لە دۆخێکی قەیرانی سیاسیدا ڕوودەدات و دووەمیش کاتێک ڕوودەدات کە هەر چینێکی کۆمەڵگا گەیشتبێتە ئاستێک کە نەتوانێت داواکارییە ڕەواکانی بەدەستی بهێنێت جگە لە مانگرتن. پێم وایە ئەم ڕێسایە لە شوێنی خۆیدایە و مانگرتنی گشتیش بە هەمان شێوە ڕوودەدات.
حەسەن ساڵحی: پێت وایە کۆمەڵگای ئێران لە ئێستادابەرەو پێهینانی مانگرتنی گشتی هەنگاو دەنێت؟ تاچەندئاسۆو زەمینەکانی پێکهێنانی مانگرتنی گشتی دەبینن؟
حەمید تەقوایی: پێموایە ئەو ڕەوتەی ئێمە شاهیدی دەبین دەریدەخات کە بەرەو مانگرتنی گشتی دەڕۆین. دەبینن ئێمە چەند ساڵێکە وەک پێشمەرجێک بۆ مانگرتنی گشتی جەخت لەسەر مانگرتنی سەرتاسەری دەکەینەوە و ئەمڕۆش خۆشبەختانە نموونەی مانگرتنی سەرتاسەری زۆرن. نموونەیەک مانگرتنی کرێکارانی نەوتە. لە دوو ساڵی رابردوودا بەشێكی زۆری كرێكارانی نەوت لە چەند شار و ناوەندێكی بەرهەمهێنان مانیان گرتووە، كە تا ئەمڕۆش بەردەوامە. پێشتر لە ساڵی ١٣٩٧دا مانگرتنێکی سەرتاسەریمان هەبوو لەلایەن شۆفێرانی بارهەڵگرەوە. مانگرتنی مامۆستایان نموونەیەکی دیکەیە. بۆیە دەکرێ بڵێین جەختکردنەوەمان لەسەر مانگرتنی سەرتاسەری ئەمڕۆ بۆتە واقیع و ئەمەش دەریدەخات کە ئێمە هەنگاوێکی گەورە لە مانگرتنی گشتی نزیکین. لە ماوەی یەک دوو مانگی ڕابردوودا بینیمان کە کرێکاران بۆ پشتیوانی لە چین و توێژەکانی دیکەی کۆمەڵگا هۆشداری مانگرتنیاندا، یان دایکانی داواخواز داوای مانگرتن دەکەن و باس و خواسی مانگرتن و بانگەوازی مانگرتن ڕۆژ بەڕۆژ بەرفراوانتر دەبێت ، و چین و توێژەکانی کۆمەڵگا ڕوو لەم بابەتە دەکەن. ئەم ڕاستییە هەروەها ئەوە نیشان دەدات کە ئەو پرۆسەیەی کە لە کۆمەڵگای ئێراندا دەستی پێکردووە بەرەو پێکهێنانی مانگرتنی گشتی هەنگاو دەنێت.
حەسەن ساڵحی: تۆ باسی ئەوەت کرد کە پرسی هاوکاتی مانگرتن لە بەشە جیاوازەکانی کۆمەڵگادا دەتوانێت ببێتە هۆی دروستبوونی مانگرتنی گشتی و سەرەتای شەپۆلێکی مانگرتن بێت لە سەرانسەری وڵاتدا. ئەو پرسیارەی کە دەوروژێنرێت ئەوەیە کە دەبێت چی بکرێت بۆ ئەوەی بەشە جیاوازەکانی کۆمەڵگا لە یەک کاتدا مان بگرن، یان وەک ئێوە دەڵێن هەر بەشێک بۆ داواکارییەکانی خۆی. بۆ بەدیهێنانی ئەمە دەبێت چی بکرێت؟
حەمید تەقوایی: ئەم مانگرتنانەی چەند مانگی ڕابردوو و پێویستە لە ساڵی ڕابردوودا بگوترێ کە ئێمە شاهیدیین، جگە لەوەی سەرتاسەری بوون، ئەوانیش ڕێکخراون. واتە ئۆرگان و دامەزراوە و کەسایەتییە دیار و ناسراوەکانی ناو کۆمەڵگا ڕابەرایەتیان دەکەن. وەک ئەنجومەنی هەماهەنگی ڕێکخراوەو سەندیکاکانی مامۆستایان، یانشوارای ڕێکخستنی مانگرتنی کرێکارانی گرێبەستی نەوت، یان شورای کرێکارانی نەوت بەگشتی کە ساڵی ڕابردوو لە حەفەشجان گردبوونەوەیەکی شایستەیان ئەنجامدا، یان شورای هەفت تەپە کە ٥ هەزار کەسی تێدایە، هتد. بۆیە باسەکە تەنها لەسەر ئاستی سەرتاسەری نییە. هێزێکی گرنگی مانگرتنەکانی ئێستا ڕێکخستنە. ئەگەر ئەم ڕێکخراوبونە نەبوایە مانگرتنی سەرتاسەری مومکین نەدەبوو.
بۆ ئەوەی بەرەو مانگرتنی گشتی بڕۆین، هەمان ئەم ڕێکخراوانە و ئەم سەرکردە کردەییانەی مانگرتنەکان ڕۆڵی چارەنووسسازیان هەیە. هەنگاوی یەکەم ئەوەیە کە ئەم دامەزراوانە پاڵپشتی یەکتر بکەن، پشتیوانی لە بزووتنەوە ناڕەزایەتییەکانی ئێستا بکەن- و نەک تەنها مانگرتنی دیکە، بەڵکو بزووتنەوە ناڕەزایەتییەکان و گردبوونەوەی خانەنشینان و هتد.. دەکرێت هۆشدارییەک بێت، دەتوانێت مانگرتنێکی چەند ڕۆژێک بێت ، بەڵام ئەوەی کە لە پاڵپشتی بەشەکانی تری کۆمەڵگایە، سیمایەکی گشتی پێدەبەخشێت و ڕێگە بە هەموو کۆمەڵگا دەدات سەرنجی خۆی بۆ خەباتێکی دیاریکراو ڕابکێشێت و ببێتە مۆدێلێک بۆ بەشەکانی تر.کە ئەوانیش دێنە مەیدانەکە.
خاڵی دواتر ئەوەیە کە مەرج نییە مانگرتنەکان داواکارییەکی هاوبەشیان هەبێت، بەڵکو داواکاریگەلێک هەن کە لە ئێستادا هاوبەشن. بۆ نموونە با گریمانە بکەین کە مامۆستایان کاتێک خەبات دەکەن بۆ ڕیزبەندی یان بەرزکردنەوەی پلە و بۆ دابین کردنی بارودۆخی ژیانیان، ئەمە تەواو گونجاوە، هاوتەریبە، یەکدەگرێتەوە لەگەڵ خەباتی کرێکاران دژی حەقدەستی ژێر هێڵی هەژاری. یان خەباتی خانەنشینان، تا ئەو شوێنەی کە پەیوەندی بە بارودۆخی ژیانەوە هەیە، رێک پەیوەندی بە پرسی مووچە و حەقدەستەوە هەیە. بەم مانایە، لە ڕووی بابەتییەوە، داواکاریگەلێک هەن کە لە کۆمەڵگادا بە شێوەیەکی بەرفراوان باسیان لێدەکرێت. پێویستە جەخت لەوە بکرێتەوە کە ئەم داواکاریانە تەنیا داواکاری مانگرتن نین، بەڵکو داواکاری ناڕەزایەتی و گردبوونەوە و خۆپیشاندانی شارەکانە و هتد هەیە، پێویستە جەخت لەسەر ئەم داواکاریانە بکرێتەوە.
وە دواجار لەڕووی ڕێکخستنەوە پێم وایە پەیوەندی راستەوخۆ و نزیکی نێوان ئەم ئەنجومەنانە و ئەم لیژنانە و ڕابەرە چالاکەکانی بەشە جیاوازەکان یەکلاکەرەوەیە. دەتوانن خۆیان هەماهەنگ بکەن و لە هەمان کاتدا پەیوەندی بکەن. ئێستا كاتێك خانەنشینەكان داوای گردبوونەوە دەكەن، دەبینن مامۆستایان پشتگیریان دەكەن یان كەرتەكانی تر پشتیوانیان دەكەن، لە حاڵەتی مانگرتندا دەكرێت و دەبێ هەمان شت ڕووبدات. ئەمانە هەنگاوی کۆنکرێتین کە دەتوانرێت بەرەو مانگرتنی گشتی بنرێت.
حەسەن ساڵحی: ئێوە ئاماژەتان بەوە کرد کە مەرج نییە مانگرتنی گشتی لەسەر بنەمای یەک داواکاری بێت، بەڵکو لە هەمان کاتدا ئاماژەتان بەوە کرد کە زۆرێک لە داواکارییەکان وەک یەکن و لەنێو چین و توێژە جیاوازەکانی خەڵکدا باون، پرسیارەکە ئەوەیە بۆچی ئەم تاکە داواکارییە؟ ناتوانێت بنەما بێت بۆ بزووتنەوەیەکی گشتی لە شێوەی مانگرتنی گشتی لە هەموو کۆمەڵگادا؟
حەمید تەقوایی: داواکاری هاوبەش هەیە، بەڵام لە هەمان کاتدا، لە شێوەی داواکاری تایبەتی هەر کەرتێکدا خۆیان نیشان دەدەن. پێم وایە تا ئەو شوێنەی کە پەیوەندی بە چین و توێژە جیاوازەکانی خەڵکەوە هەیە، بۆ نموونە مامۆستایان، ئەگەر پێشنیاری زیادکردنی مووچە و کرێکان بکەن، بەڵام پرسی خوێندنی بێبەرامبەر و ڕیزبەندیکردنی کارەکان کە مامۆستایان ناڕەزاین لێی، یان بەنا ئایدۆلۆژی کردنی قوتابخانەکان، کە داواکارییەکی مامۆستایانە، ئەگەر کەمی بکەیتەوە، سەرنجڕاکێشی مانگرتنەکە لە ناو خودی مامۆستایاندا کەم دەکەیتەوە. بۆیە لە کاتێکدا دروشمەکان تاکن و پێویستە جەختیان لەسەر بکرێتەوە، هەروەها گرنگە دروشمی تایبەت دابڕێژرێت کە هەر بەشێک داوای دەکات، بۆ ئەوەی جەماوەری کرێکار یان جەماوەری هێرشکراو لەو بەشەدا بهێنرێتە گۆڕەپانەکە و مانگرتن بکەن. بۆ ئەوەی مانگرتنەکە بەردەوام بێت و بەهێز بێت، پێویستە داواکارییە تایبەتەکانی ئەو کەرتە بەرز بکرێتەوە.
خاڵێکی تریش ئەوەیە کە بە ڕاستی دەبێ کۆمەڵگا لە هەڵمەتەکانی دژە وێرانکاریدا پێشکەوتنێکی زۆر بێت بۆ ئەوەی یەک دروشم بەسە بۆ کۆکردنەوەی هەمووان. تا ئێستا ئەو دروشمانەی کە لە ناڕەزایەتی و گردبوونەوەی شارەکاندا هەمانبوو، کۆمەڵێک لەم داخوازییە تایبەتانە لەخۆدەگرێت، لە کاتێکدا دروشمی چەقۆی سیاسی وەک مەرگ بۆ دیکتاتۆر، مەرگ بۆ ڕەئیسی و مەلا، بڕۆ ون ببەو هتد لە خۆپیشاندان و پشێوی شەوانە دەوروژێنرێت. ناکرێ چاوەڕێی ئەوە بکرێت کە لەم هاوسەنگییەی ئێستای هێزەکاندا، کرێکاران یان چین و توێژە جیاوازەکانی کۆمەڵگا بە ئاشکرا بە دروشمی بڕوخێ خوازییەوە مانبگرن. لەم دۆخەدا مانگرتن لە دەوری ئەمانە دروست نابێت، بەڵكو لە دەوری بژێوی و داخوازییە گشتیەكان، داخوازی مافی گشتی دژی گرانی، بۆ زیادكردنی کرێ و ئاسایشی كار و هتد، دەتوانن ببنە گشتی. لە هەمان کاتدا هەر بەشێک داواکاری تایبەتی خۆی هەیە و بۆ ئەوەی ئێوە بتوانن زۆر ترین بەشی کۆمەڵگە بەدای خۆتاندا بهێنن، پێویستە ئاماژە بەو داواکارییە تایبەتانە بکرێت. بەم مانایە مانگرتنەکان دەتوانن دروست ببن و فراوان ببنەوە.
حەسەن ساڵحی: ئەم مانگرتنانە لە هەندێک ناوەنددا ڕوودەدەن و دەبێتە هۆی داخستنی ناوەندەکانی کار، بەڵام لە هەمان کاتدا، ئێمە لە ئێران ناڕەزایەتی شەقاممان هەیە. هەندێک جار ڕۆژانە یان شەوانە. چۆن دەتوانرێت ئەمانە بەیەکەوە ببەسترێنەوە تا بتوانێت هێزێکی کاریگەر بێت بۆ گوشارخستنە سەر کۆماری ئیسلامی؟
حەمید تەقوایی: ئەمانە شێوەی جیاوازی ناڕەزایەتین کە بەزۆری لە هەلومەرجێکی شۆڕشگێڕانەدا لە یەک کاتدا ڕوودەدەن و لە ئێرانیشدا ئەمە دەبینین. ئێمە لە لایەک ناڕەزایی و خۆپیشاندانی سەر شەقامەکانمان هەیە، لە لایەکی دیکەشەوە مانگرتن و خەباتی سەرتاسەریمان هەیە. وەک خەباتی کرێکاران یان مامۆستایان و خانەنشینان و هتد. ڕوونە کە لەگەڵ یەکتردا یەکدەگرن و یەکتر بەهێز دەکەن. بەڵام پێویستە جەختی تایبەت لەسەر ڕۆڵی مانگرتن بکرێتەوە، چونکە چەکێکە بۆ ئیفلیجکردنی تەواوەتی ماشێنی حکومەتە و لەڕووی دەسەڵاتی سەرکوتکردن و هتدەوە تا ڕادەیەکی زۆر ئەم دەسەڵاتە لە حکومەت وەردەگرێت.
دەبینن كۆماری ئیسلامی چەندین جار رووبەڕووی خۆپیشاندانی شارەكان بووەتەوە و بە قێزەونترین و دڕندانەترین كوشتار و هتد، یان بە دەستبەسەركردنی بەرفراوان و هتد بەهێزەکانی دژە یاخیبوون مامەڵەی لەگەڵ كردووە. بەڵام ناتوانێت بە ئاسانی مامەڵە لەگەڵ مانگرتنی کرێکاری یان مانگرتنی کەرتە جیاوازەکانی کۆمەڵگادا بکات. بۆیە مانگرتن چەکێکی باڵایە لەڕووی ئەوەی پێی دەوترێت هاوسەنگی هێز. لانی کەم لەم دۆخەدا کە ئەمڕۆ باسی دەکەین، بۆ ئەوەی هەموو کۆمەڵگا بجوڵێنین، دەبێت هانی مانگرتن بدەین و ئەمەش لە بەرامبەردا ڕۆحیە و توانا دەبەخشێت و دەبێتە مۆدێلێک بۆ خۆپیشاندان و گردبوونەوە و نائارامی شارەکان. بەم مانایە مانگرتنەکان وەک پاڵپشت و بڕبڕەی پشتی ناڕەزایەتی شارەکان ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕن.
دەمەوێت ئاماژە بەوە بکەم کە مانگرتنی کەرتی خزمەتگوزاری زۆر چارەنووسسازە. بەشی خزمەتگوزاری شارەوانی، بۆ نموونە میترۆ، پاس، شەمەندەفەر، شۆفێری بارهەڵگر، کرێکاری شارەوانی و هتد. مانگرتنی ئه‌مانه کۆمه‌ڵگا ئیفلیج ده‌کات و به‌م مانایه حکومه‌ت ده‌خاته ژێر گوشاری ته‌واوه‌ته‌وه و ده‌یخاته بنبه‌ست و له به‌رامبه‌ردا ده‌بێته هۆی ئه‌وه‌ی خه‌ڵک بۆ پشتیوانی له‌م مانگرتنانه و دژی کۆماری ئیسلامی بێنه ده‌ره‌وه. هەروەها ئەمەش ڕۆڵێکی تایبەت دەدات بە مانگرتنەکان، بە تایبەت مانگرتنەکانی کەرتی خزمەتگوزاری.
حه‌سه‌ن ساڵحی: ئه‌گه‌ر کۆمه‌ڵگا بچێته مانگرتنێکی گشتی وه‌ک ئێوه باسی ده‌که‌ن، پێت وایه ده‌توانێ کۆماری ئیسلامی بەچۆکدا بهێنێت و ببێته هۆی ڕووخانی حکومه‌ت؟
حەمید تەقوایی: هیچ جۆرە خەباتێک بە تەنیا ناتوانێت ئەمە بکات، بەڵام مانگرتنی گشتی دەتوانێت گورزێک لە حکومەت بدات. كاتێك مانگرتنی گشتی هاوكات دەبێت لەگەڵ خۆپیشاندان و گردبوونەوەی شارەكان- دڵنیابن لە هەلومەرجی مانگرتنی بەربڵاودا، بەدڵنیاییەوە گردبوونەوەی گەورەمان دەبێت، واتە ئەمە لە بۆشاییدا روونادات- لەم حاڵەتەدا، بە بۆچوونی من، کۆماری ئیسلامی لە كۆتایی ژیانی نزیک بووەتەوە. ڕوونە کە هەر شۆڕشێک ڕەنگە ببێتە هۆی خەباتی چەکداری. زۆر ئەگەری ئەوە هەیە کە خەڵک چەک هەڵبگرن، ئێمە ڕاپەڕینی شارەکانمان هەبێت، ئەبێت هێزە چەکدارەکانی حکومەت بێلایەن بکەین، هەموو ئەمانە ڕوودەدەن، بەڵام هەموو ئەمانە دەتوانن لە چوارچێوەی کۆمەڵگایەکدا کاریگەر بن کە لە دۆخی مانگرتندا بێت و لەحاڵەتی خۆپیشاندان بێت. بەگشتی دەمەوێت ئەوە بڵێم مانگرتنی سەرتاسەری لەم خاڵەدا کە ئێمە باسی دەکەین ئەڵقەی سەرەکین لە بەهێزکردنی خۆپیشاندانەکانی شارەکان و بەهێزکردنی تەواوی بزووتنەوەی ڕووخاندن دژی کۆماری ئیسلامی و دەتوانێت گورزێک بێت لە حکومەت. وەک وتم لە ڕووی هێزی سەرکوت و ئەو تاکتیکانەی کە دەیانەوێت پاڵ بەخەڵکەوە بنێن بۆ دواوە، ڕژێم لە بەرامبەر مانگرتن زۆر لاوازترە وەک لە دژی بۆ نموونە ئاژاوەی شارەکان و ئەمەش خاڵێکی بەهێزە کە گرنگییەکی زۆر بە مانگرتنەکان دەدات لەم بارودۆخانەدا.
حەسەن ساڵحی: سروشتییە کاری چالاکانی کۆمەڵایەتی، چالاکانی کرێکاری، و ڕابەرە کردەییەکانی ناڕەزایەتیە کۆمەڵایەتی و کرێکاریەکان زۆر گرنگە بۆ گەیشتن بەم خاڵە کاتێک مانگرتنی گشتی ڕوودەدات.
حەمید تەقوایی: خاڵی یەكەم یەكڕیزییە، سەیری خودی مانگرتنی گشتی بكە، كە بە واتای یەكڕیزیی بەشە جیاوازەكانی كۆمەڵگا بەشێوازێكی شەڕكردن دێت، ئەمەش بەدی نایەت، مەگەر ئەو كەسانەی لەو بزووتنەوانە ناڕەزاییانە تێوەگلاون، ئەو بەشە كرێكارییانە و ئەوانی تر بەشەکانی کۆمەڵگا، پێش ئەوە لەگەڵ خۆیان ڕێکدەکەون، گەیشتوونەتە هەماهەنگییەک، گەیشتوونەتە یەکێتییەکی پراکتیکی، تەنانەت گەیشتوونەتە لێدوان یان بانگەوازێکی هاوبەش. بۆیە یەکەم مەرج و گرنگترین مەرجی پێشوەختە بۆ ئەوەی ئێمە مانگرتنی هاوکاتمان هەبێت و دواجار مانگرتنێکی گشتی ئەوەیە کە چالاکوانان و ئەوانەی بەشدارن لە بزووتنەوەکاندا - کە وەک وتم ئێستا ناسراون و چالاکن و کاریگەرییەکی زۆریان لەسەر... پێکهێنانی مانگرتن و ناڕەزایەتیەکاندا هەیە - ئەمانە یەکەم، ئەبێت بگەن بە کۆدەنگی، بگەن بە هاوئاهەنگی، لە داواکاری گشتیانەوە کە دەتوانرێت بخرێتە سەر مێز تا پشتیوانی لە داواکارییەکانی کەرتەکانی تر و تەنانەت بانگهێشتکردن و دانانی ڕۆژ و کات و شوێنێکی دیاریکراو بۆ مانگرتن، یاخود یاوەری مانگرتن و گردبونەوەکان بۆ پشتیوانی لە خۆپێشاندانەکان، مانگرتنی هۆشداری یان پشتیوانی، بۆ نموونە بۆ ئازادکردنی زیندانیانی سیاسی، ئازادکردنی ئەو خۆپیشاندەرانە کە مامۆستایان و هەموو کەرتەکانی کۆمەڵگا دەیانەوێت ئازادیان بکەن. زۆر گرنگە بگەینە ڕێککەوتن لە دەوری ئەمانە، بۆیە بانگەوازەکەم بۆ چالاکوانان و ڕابەرە کردارییەکانی ناڕەزایەتیەکان وبزووتنەوەی ناڕەزایەتیەکان لە نێوان کرێکاران، کرێکارانی نەوت، هەفت تەپە، پۆڵای ئەهواز ، کرێکارانی میترۆ، کرێکارانی یەکەکان، مامۆستایان، خوێندکاران، بزووتنەوەی دادخوازی، بەشە جیاوازەکانی کۆمەڵگە.بانگەوازی من بۆ ئەو کەسانەی کە بەشدارن لەم بزووتنەوەیانەدا ئەوەیە کە لە پەنایەکدا بوەستن و بگەن بە کۆدەنگی و هەماهەنگی بۆ ڕێکخستنی بزووتنەوەیەکی گشتی فراوان بۆ ئەوەی بتوانین گورزی کۆتایی لە کۆماری ئیسلامی بسرەوێنین.
٢١ی تەمموزی ٢٠٢٢
سوپاس بۆ ئەمیر تەوەکولی بۆ ئامادەکردنی دەقی سەرەتایی ئەم چاوپێکەوتنە.
٢٣\٧\٢٠٢٢