فاشیزم لە دەسەڵاتدا،فاشیزم لە ئۆپۆزۆسیۆندا
حەمید تەقوایی
وەرگێڕانی کاوە عومەر
بەشوێن کوشتنی کارەساتباری جۆرج فلۆید بەدەستی پۆلیسی ڕاسیستی ئەمریکا وناڕەزایەتی
فراوان وبەردەوام لە سەدان شاری ئەو وڵاتەدا،ئەمڕۆ لەئاستێکی جیهانیدا،هێزە
ئۆپۆزۆسیۆنە ڕاستڕەوەکانی کۆماری ئیسلامیش کەوتونەتە هەوڵدان.چاوپێکەوتن
وقەڵەمەکانیان خستوەتەکار ولە میدیا کۆمەڵایەتیەکاندا کۆمۆمێنت ئەنوسن ولایک دەکەن
بەڵام نەک
بۆ دەربڕینی ناڕەزایەتی لە دژی کوشتنی جۆرج فلۆید و وەستان وهاوڕایی لەگەڵ
ئەو خەڵکە ناڕازی وتوڕەیەی کە زیاتر لە دە ڕۆژە بەدروشمی ناتوانم هەناسەبدەم
شەقامەکانی داگیر کردوە.بەڵکو لەدژی
ئەم خەڵکە و لەپەنای ترامپ و پۆلیسیە فاشیستەکەی ئەمریکادا.لە فەرشگەرد و شاخوازە
سەرسەختەکانەوە هەتا کەسانێک کە خۆیان ناوناوە سیکۆلار دیموکراتیک،وەیان خۆیان
بەچەپ ولایەنگری کرێکار دەزانن،هەمویان لە پەنای ترامدا وەستاون کە مەلەفێکی
ئەستوری توندوتیژی دژی ڕەشپێستەکان ودەربڕین و هەڵوێستی ڕاسیستی هەیە.ئەڵێن ئەم
ناڕەزایەتیانە حزبی دیموکراتەکانی لە پشتەوەیە،پیلانی ڕێکخراوی"تیرۆریستی" ئەنتی
فایە"ئەڵێن ململانێی
هەڵبژاردنەکانە،ئەلێن ئاکامی "خراپ کەڵک وەرگرتنی" کەسایەتیە ناودارە چەپ
ولیبریالەکانە لە ناڕەزایەتی خەڵک وهیتر و هیتر.
وێنایەک ئەوانە لە ناڕەزایەتیە حەقخوازانەکانی خەڵکی لەدژی ڕەیسیزم وفاشیزمی
سیستماتیک وجێکەوتو لە ئەمریکا دەدەن بەدەستەوە وەرگێڕانی فارسی دەربڕینەکانی ترامپ
وفۆکس نیوز و ئەو ڕوخسارو ڕاگەیاندنەکانی کە
خواستی سپی پیستەکان سەروترن
((
white supremacistو
ڕەگەز پەرستە سەرسەختەکان لە ئەمریکاو وڵاتانی تردایە.
بۆنی بۆگەناوی ئەم فاشیزمی فارسە لە
دەربڕینەکانی مەنسور ئۆسانلودا دەردەپەڕن.ئەو جۆرج فلۆید وەک کاراکتەری فلیمە
سێکسیەکان دەناسێنێت،(باواش دانێن کەبەوشێوەیەشە
دیار
نیە ئەمە بۆچی تاوانە)!کە پۆلیس لەترسی
گیانی خۆی بە ڕێکەوت ئەوی کوشتوە،وە بەبۆچونی ئەو خۆپیشاندەرانیش بێکارانێکی
بێشەرمن کە جگە لە پشێوی نانەوە کارێکی تریان نیە!
بێ شەرمیش سنورێکی هەیە.تەنانەت دیڤد دۆگ ڕابەری کۆک لۆکس کلانەکانی ئەمریکا و
هاوەڵی ئەشکەوتی ترامپیش ئازایەتی ئەوەی نەبوو کە بەو شێوە ڕاشکاوەنەو بێ شەرمانە
لە دژی خەڵکی ناڕازی قسەبکات.بەڵام وەک دەرئەکەوێت! ئەکرێت بەزمانی فارسی ئەم قسانە
بکەیت وخۆشت بە بەرگریکاری کرێکاران لەقەڵەم بدەیت!ئەکرێت بزوتنەوەی دژی فاشیزمی
ئەنتیفا بە
تیرۆریست
ناو ببەیت و بانگەشەی سیکۆلار دیموکراتیشت هەبێت!تەنانەت دانانی نازناوی سکۆلار
دیموکراتیش بۆ ئەوانە زیادەیە.نازناوی فاشیست گونجاوترە.
بەڵام بۆچی ئۆپۆزۆسیۆنی ڕاست بەم ڕۆژە گەیشتوە؟بۆچی هەندێک هێز کە خۆیان بە
ئۆپۆزۆسیۆنی حکومەتی ئیسلامی دەزانن و لە ئەمریکا لە پەنای فاشیزم وڕەگەز پەرستیدا
سەریان دەرهێناوە؟یەکێک لە پاساو و بیانوەکانی ئەوان هەڵوێست وەرگرتنی تاکتیکیە لە
دژی حکومەتی ئیسلامی.لەو باوەڕەدان کە ترامپ زیاتر لە حزبی دیموکراتەکان دژی
حکومەتی ئیسلامیە.
جێگیر بون (برجام)ی تێکداوەو گەمارۆی ئابوری توند کردوەتەوە و لەبەر ئەوە نابێت
لاواز ببێت،ڕاشکاوانە دەڵێن ئەم ناڕەزایەتیانە بە زەرەری ترامپ وبە سودی جۆبایدن
دەشکێتەوە.لەبەر ئەوە ئێمە ئەبێت لەبەرامبەریاندا بوستینەوە.ئەڵبەت ئەمە هەڵوێستێکی
نوێ نیە.هەر لە کاتی هاتتنە سەرکاری ترامپەوە
هەتا ئەمڕۆ ئەم هێزانە بەرگریان کردوە لە فاشیست ترین و دژی ژن ترین و درۆزن
ترین و فریوکارترین سەرۆکێک کە هەتا ئێستا ئەمریکا بەخۆیەوە بینیوە بەبیانوی ئەوەی
کە دژی کۆماری ئیسلامیە.وەک دەرئەکەوێت لە زۆری دژایەتیان لەگەڵ جمهوری ئیسلامیدا
کەوتونەتە ناو چاڵی فاشیەتی
ترامپستیەوە.ڕەنگە
بتوانی بەتوانەوە لەگەڵ فاشیزمی ڕەگەزی ترامپدا
لەگەڵ فاشیزمی
دەسەڵاداری ئیسلامی لەئێراندا تێکەڵ ببێت.ناوەرۆک وماهیەتی ئەم جۆرە"دژی
ڕژێم بونە"ڕێک وەکو"دژی ئەمریکا بونە"کەی کۆماری ئیسلامی،
کۆنەپەرستانەیە،بەڵام کێشەکە تەنها لەسەرتاکتیکی دژی ڕژێمیی ئۆپۆزۆسیۆنی
ڕاست نیە.هەڵوێستی ئەم دوایانەی ئەوانیش هاوشێوەی"بێ دەنگی شاهانەی"ڕەزا پەهلەویە
لە بارەی مەرگی قاسم سولەیمانیەوە لە ستراتیج وئایدۆلۆجی ئەو هێزانەدا ڕێشەی هەیە.
ئەم هەڵوێستە لەڕادەبەدەر کۆنەپەرستانەی دوایش ڕیک و بەتەواوەتی لەگەڵ سترایجی هێزە
ڕەنگاوڕەنگەکانی ئۆپۆزۆسیۆنی ڕاستدا لە ئاستی بناغەیی تردا لەگەڵ دونیا بینی و
ڕیباز و سیستەمی بەهاکانی ئەواندا گونجاوە.
لەڕوی ستراتیجیەوە گۆڕینی ڕژێم هێڵی گۆڕانکاری لەسەرەوە بەکەمترین بەشداری جەماوەری
خەڵک(هەر ئەو جەماوەرە"بێکارو بێعارە"کە"جگەلە ئاژاوە
کارێکی ترنازانێ"
هەر بەم جۆرە تاکتێک وهەڵوێستگیرانە کۆتایی دێت.کاتێک جەنابی ڕەزا پەهلەوی لەگەرمەی
خۆپیشاندانەکانی نۆڤەمبەردا پەیامی خۆشەویستی دەنێرێت. بۆ"دەستەبژێرەکانی سوپایی و
وڵاتی"کۆماری ئیسلامی بۆ"'خۆپارێزی لەپشێوی" وە دەستی دوستایەتیان بۆ درێژ دەکات لە
ڕاستیدا بەشوین هەمان خەتی گۆڕینی دەسەڵاتە
وەیە
لەگەڵ کەمترین گۆڕانکاریدا.لەناوبردنی ئەو کەسانە لەناوبردنی کۆماری ئیسلامی
نیە،بەڵکو هێشتنەوەی هەمان نیزامە بەناو و ئاڵایەکی ترەوە.
لەڕوی دونیا بینی وڕێبازیشەوە
ڕاسیزمەکەیترامپ
و ڕاسیزمی فارس یەک ڕیشەیان هەیە.عەزەمەتخوازی ئیرانی لەگەڵ عەزەمەتخوازی ئەمەریکی
و ڕەگەزپەرستی دژی ڕەش پێست لەگەڵ ڕەگەز پەرستی ئاریایی.هەردوکیان یەک
قوماشن.فاشیزمی ترامپ ئەیەوێت عەزەمەتخوازی بۆ ئەریکا بگەڕێنێتەوە و فاشیزمی
ئاریایی خوازیش خواستی گەڕانەوەیان هەیە بۆ گەورەخوازی سەردەمی کۆڕش.ئەمڕۆ خەڵک لە
شارەکانی بەریتانیا و ئەمریکا خەریکن پەیکەری"سەرکردە میللیەکانی"سەردەمی کۆیلایەتی
وداگیرکاری دێننە خوارەوە و فاشیستە نیشتیمانیەکانیش لەخەیاڵی بەرزکردنەوەی پەیکەری
ئیمپراتۆرەکانی سەردەمی کۆیلەداریدان.کاتێک بزوتنەوەیەک یان هێزێکی سیاسی لەژێر
ناوی مافی مرۆڤدا بەرگری لە ئیمپراتۆرێکی سەردەمی کۆیلایەتی دەکات،ئاشکرایە کە
لەپەنای ترامپی عەزەمەتخوازدا لەبەرامبەر خەڵکی یەکسانی خوازدا دەوەستێتەوە.هەر بەو
شێوەیەی کە "ڕەزاشای گەورەیان"بەهۆی ئاریا پەرستیە زۆرەکەیە وە لە پەنای هیتلەرو
مۆسیلینیدا وەستابوو.لەڕوی سیستەمی بەهاکانیشەوە،دەمارگیری میللی-نیشتیمانی و خاک
پەرەستی و ئیمپراتۆر پەرستی بەتەواوەتی لەبەرامبەر بەها جیهانداگرە ئینسانیەکاندا
ئەوەستێتەوە.کاتێک ئینسانەکان بەسەر میللەت و ڕەگەزی جیاوازدا دابەش دەکەن و خاک
پەرستی و باب وباپیر پەرستی لە جێگای یەکسانیخوازی و بەرگری لە حورمەت وکەرامەتی
جیهان داگری ئینساندا دادەنێن.لەڕاستیدا پێیان لەسەر گەردنی هەموو خەڵکی جیهان
داناوە.دروشمی ناتوانم هەناسە هەڵمژم ڕوی لە فاشیستەکانی دەسەڵات وئۆپۆزۆسیۆن
هەردوکیانە.ئەمڕۆ تەنانەت هەندێ کەسایەتی ناو حزبی کۆماریش ناچار بون کە خۆیان لە
ترامپ بەدوربگرن.ڕاشکاوانە ترامپ بەهۆکاری بڵاوکردنەوەی نەفرەت و جیاوازی لەناو
خەڵکدا ناودەبەن وە بەراوردی دەکەن بەهیتلەر.بەڵام ئۆپۆزۆسیۆنی دانیشتوی لۆس
ئەنجلوس کاسەی لەچێشت گەرمترە و هەمان هەڵوێستی کە خامنەی لەبەرامبەر
خۆپیشاندانەکانی خەڵکی ئێراندا هەیەتی. ئەوانیش لەدژی خەڵکی ناڕازی ئەمریکا
هەیانە.ئەوانیش هەروەکو ترامپ و خامنەیی خەڵکی ڕاپەڕیو لەدژی هەڵاواردن وبێ مافی بە
ئاژاوەگێڕ،ئالەتی دەستی دوژمنان و تێکدەری ئاسایشی نەتەوەیی وهیتر ناو دەبەن.کۆماری
ئیسلامی لەگەڵ کرێکارانی پەنابەری ئەفغانی-کە مانگی ڕابردو ژمارەیەکی زۆریانی لە
ڕوباردا
نوقمکرد و ژمارەیکی تری لە هەفتەی ڕابردودا هەر بەزیندوی سوتاند-وە لەگەڵ ژنان و
هاوڕەگەزبازاندا ڕێک هەمان مامەڵەدەکات کە دەوڵەت و پۆلیسی ئەمریکا لەدژی ڕەش
پێستەکان ئەنجامی ئەدات.بەرگری لە فاشیزمی ڕەگەزی ترامپ لاوازکردنی فاشیسمی ئیسلامی
نیە،بەهێزکردنیەتی.ئێستاش خەڵکی ئێران لەگەڵ دروشمی"ناتوانم هەناسە
هەڵمژم"ئەیانەوێت ناەڕەزایەتی خۆیان دژی فاشیزمی ئیسلامی ڕاگەیەنن وە ئۆپۆزۆسیۆنی
ناسیۆنالیست و شاخواز-کۆماری خواز نەک تەنها لەبەرامبەر خەڵکی ئەمریکا(و هەروەها
خەڵکێک کەلە بەریتانیا وئوسترالیا وفەرنسا وئەڵمان وکەنەدا وبەلجیکا و هۆنگ کۆنک
وئیتالیا و ئیسپانیا ودەیان وڵاتی تر بۆ پشتیوانی لە بزوتنەوەی ناتوانم هەناسە
هەڵمژم
ڕاپەڕیون)بەڵکو لە ڕاستیدا لە دژی
خەڵکی ئێرانیش هاتوەتە مەیدان.ناتوانیت لە ئێران قسە لە ئازادی خوازی و بەرگری
لەخەڵک بکەیت بەڵام لەبەرامبەر خەڵکی دونیادا بوەستیتەوە.بەڵام لە
ئەو دەزگای بەهایانەی
کە
لەسەر
بنەمای
ناسیۆنالیزم وڕاسیزم و خاک پەرستی و عەزەمەتخوازی بنیات نرابێت هێچ شتێک لەوە
ئاسایی ترنیە.ناسیۆنالیزم لە هەر شێوەیە بێت، توندوتیژ یان ناتوندوتیژەکەشی، وە
لەهەر وڵاتێکدا بێت لەڕوی ناوەرۆکە وە بەکردەوە دژی بەها جیهانداگرە ئینسانیەکان و
دژی هەر ئەو خەڵکە کە دەیەوێت لەژێر ناوی"میللەتی
شکۆدار
"بەشوین خۆیاندا کێش بکەن.بزوتنەوەی ناسیۆنالیستی پرۆ دەوڵەتانی ڕۆژئاوایی
ئەندامانی تازە هاتوو بۆ ناو ئەم بزوتنەوە وەکو مەنسور ئۆسانلۆ،لەم ڕوانگەیەوە
بەتەواوەتی لە کەمپی کۆماری ئیسلامیدا دەوەستن.فاشیزمی ئاریایی هەمان فاشیزمی
ئیسلامیە.تەنها عەمامەی گۆڕیوە بەتاج.
وەرگێڕانی:کاوە عومەر
٩\٦\٢٠٢٠